ضرورت پرهیز از ایجاد فضای رقابتی در مقطع ابتدایی

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش؛ رضوان حکیم زاده معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه اصول اساسی در تربیت و یادگیری به طور عام و در مورد دوره کودکی به طور خاص باید مبنای دینی داشته باشد، گفت: بهترین و کامل ترین منبع برای استخراج نظریه های تربیتی قرآن کریم است که در واقع کتاب زندگی است.

پاسداشت کرامت کودکان یک اصل تربیتی است

وی با بیان اینکه نتیجه کلیه جهت گیری ها و برنامه ها باید تابع اصول دینی باشد، افزود: انسان ذاتاً ارزشمند و صاحب کرامت است؛ به همین دلیل پاسداشت کرامت کودکان که پاک ترین و با ارزش ترین سرمایه کشور هستند، امری ضروری است و همه اقدامات و برنامه ها باید حافظ این کرامت باشد. حکیم زاده با بیان اینکه تربیت فرایند ارزش بخشیدن است، اضافه کرد: محیط تربیتی باید به گونه ای طراحی شود که کودک این ارزش خدادادی را ادراک کند.

سرپرست سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک اظهارکرد : ورود به دوره مدرسه اولین مواجهه کودک با دنیای بزرگسالانی است که با آنان ارتباط خانوادگی ندارد؛ بنابراین این محیط باید به شکلی اداره شود که حس تعلق در دانش آموز ایجاد شود و مدرسه را خانه دوم خود بداند. قطعاً این مهم نقش بسزایی در کاهش آسیب ها خواهد داشت و فرد بهتر می تواند خود را در معرض یادگیری قرار دهد.

ضرورت پرهیز از ایجاد فضای رقابتی در دوره ابتدایی

وی با اشاره به ضرورت پرهیز از ایجاد فضای رقابتی در دوره ابتدایی، تبدیل رقابت به رفاقت را امری ضروری و مطابق با اقتضائات تربیتی دوره کودکی دانست و تصریح کرد: اهمیت توفیق خواهی جمعی به حدی است که حتی در مبانی دینی نیز بر آن تاکید شده است؛ بنابراین کودکان باید به نحوی تربیت شوند که توفیق خواهی جمعی داشته باشند. لازمه این مهم، ایجاد فضای مشارکتی و رویکردهای مشارکتی و همکاری در کار تعلیم و تربیت است. با این دید هر موقعیتی که کودک را در فضای رقابتی قرار دهد مردود است.

معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش فضای مقایسه ای را اشتباه و نادرست توصیف کرد و یادآور شد: کودکان تحت هیچ عنوانی نباید در فضای رقابتی قرار بگیرند. این موضوع خط قرمز دوره ابتدایی است.

ارزشیابی توصیفی برای یادگیری هدفمند است

حکیم زاده تاکید کرد: اصلاح رویکردها «از آموزش از یادگیری» به «آموزش برای یادگیری» و از «ارزشیابی از یادگیری» به «ارزشیابی برای یادگیری» ضرورت دارد. رویکردی که بیش از سه دهه توسط علم نیز اثبات شده است.

وی تصریح کرد: هدف از ارزشیابی دانش آموزان در دوره ابتدایی به صورت توصیفی، یافتن نقاط قوت و ضعف و هدفمند کردن ادامه مسیر آنان در تحصیل است. در واقع، ارزشیابی صورت می پذیرد تا یادگیری به صورت هدفمند رخ دهد. اگر ارزشیابی توصیفی به درستی انجام پذیرد، قطعاً نتایج بهتری حاصل خواهد شد؛ زیرا در این روش دانش آموزان با نمره و عدد مقایسه نمی شود.

وفاق ملی را باید از پیش دبستانی آغاز کرد

معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش اضافه کرد: اصل وفاق ملی که رئیس جمهور آن را محور اصلی دولت چهاردهم عنوان کرده، از مدرسه و دوره پیش دبستانی و ابتدایی آغاز می شود. موضوعی که باید در بستر کارِ گروهی محقق شود که لازمه آن ترجیح دادن منافع جمعی به منافع فردی است که این مهم تنها در فضای رفاقتی و مشارکتی محقق می شود.

وی با اشاره به نقش تشویق در انگیزه بخشی به دانش آموزان، یادآور شد: مهرورزی و اخلاق نیکو یکی از شروط اصلی معلمی است و معلم باید بتواند در گام اول ارتباط عاطفی با دانش آموز برقرار کند؛ ارتباطی که مشارکت دانش آموز را در مسیر یادگیری افزایش می دهد و سبب افزایش انگیزه او می شود. به عبارت بهتر، یادگیری پایدار در گرو ارتباط دو سویه معلم و دانش آموزان است. موضوعی که معلم در کنار همه روش های نوین تدریس و فراگیری مهارت های مختلف باید به آن توجه ویژه داشته باشد.

وی با بیان اینکه معلم مربی است، اضافه کرد: حرکات، رفتار، گفتار و منش معلم تأثیر تربیتی روی کودکان دارد.

حکیم زاده با بیان اینکه تربیت فرایند ارزش بخشی است، یادآور شد: کودک باید در مدرسه احساس ارزشمندی کند احساس کند مدرسه و نظام آموزشی فرصت کافی برای یادگیری و در اختیار او قرار می دهند.

وی ضمن بیان اینکه نظام آموزشی و ذهنیت خانواده ها سیاست زده است، گفت: محور فعالیت های معاونت ابتدایی وزارت آموزش و پرورش در دور جدید، «توسعه عدالت»، «ارتقای کیفیت» و «ایجاد تعلق و هویت بخشی» است که این سه اصل برای حل سه ابر چالش نظام آموزشی کشور یعنی «نابرابری در آموزش و فرصت یادگیری و تربیتی»، «نگرانی راجع به کیفیت و ضعف مهارت های سواد پایه» و همچنین «بحران هویت» مد نظر قرار گرفته اند.

ارتقا مهارت های پایه باید محور همه فعالیت ها و برنامه ها باشد

سرپرست سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک تاکید کرد: فعالیت ها در آموزش ابتدایی باید به شکلی باشد که دانش آموزان مهارت های سواد پایه را به خوبی فرا بگیرند و برای یادگیری، توانمند و به ابزار یادگیری مجهز شوند. فراموش نکنید ایجاد سرمایه انسانی از مسیر تثبیت سواد پایه می گذرد و در این بین مهارت های زبانی و حسابی بیشترین نقش را دارند که متأسفانه دوره کرونا به مهارت های زبانی آسیب های زیادی رساند؛ البته این موضوع مختص ایران نبود و تقریباً همه جهان با آن درگیر شده اند.

وی تاکید کرد: معاونت آموزش ابتدایی در دور جدید تلاش دارد با همکاری استان ها و مناطق برنامه های لازم برای سواد پایه را طراحی کند تا آنها با توجه به اقتضائات اقلیمی و بومی در طراحی این برنامه ها نقش داشته باشند.

ایجاد محیط یاددگیری مثبت یک اصل است

حکیم زاده با بیان اینکه ایجاد محیط یادگیری مثبت اولویت دیگر معاونت آموزش ابتدایی است، تصریح کرد: این عوامل زمانی خروجی مطلوب خواهند داشت که محیط یادگیری مثبت ایجاد شده باشد و احساس تعلق به مدرسه در همه بچه ها وجود باشد و همه آنها صرف نظر از تفاوت های فردی، فرهنگی، زبانی و حتی اقتصادی خانواده ها بتوانند مهارت های یادگیری را در خود بهبود ببخشند. از طرف دیگر، دانش آموزان باید در فرایند یادگیری نیز مشارکت جدی داشته باشند تا محیط یادگیری مثبت ایجاد شود.

حکیم زاده تاکید کرد: ایجاد فضای یادگیری مثبت سبب موفقیت تحصیلی دانش آموزان خواهد شد و از تبدیل ناکامی های تحصیلی به ناکامی های بزرگ تر جلوگیری می کند؛ این مهم محقق نمی شود مگر اینکه همه دانش آموزان و همه خانواده ها خود را بخشی از فرایند یادگیری بدانند.

ضرورت پرهیز از جداسازی و غربالگری دانش آموزان

معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش یادآور شد: نتایج بررسی های علمی نشان می دهد نظام های آموزشی که از غربالگری و جداسازی دانش آموزان پرهیز دارند، عموماً به نتایج مطلوب تری می رسند و بهتر می توانند زمینه را برای پیشرفت جامعه فراهم کنند؛ به همین دلیل همه فعالیت های نظام آموزشی باید به نحوی باشد که همه کودکان مفید بودن و ارزشمند بودن را احساس کنند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: اگر زبان برنامه در سیاستگذاران نهادینه شود و اطلاعات بر مبنای شاخص ها و سنجه های دقیق علمی ارائه شوند، حتماً مشارکت و شبکه سازی بین سیاستگذاران و تصمیم گیران منتج به مطلوب خواهد شد. فراموش نکنید تعدد برنامه ها و تراکم آنها الزاماً به معنای رسیدن به مطلوب نیست.